Kendin İçin Kazan Kendini

Yılın bu son yazısında sizlerle Seneca’nın Ahlak Mektupları adlı kitabındaki ilk mektubunu paylaşmak istedik. Stoa felsefesinin en önemli düşünürlerinden birisi olan Seneca, Lucilius’a hitaben yazdığı bu mektuplarda, insanlığa çok güzel mesajlar ulaştırıyor. İlham alınması dileği ile, keyifli okumalar.

“Evet öyle yap Lucilius, kendin için kazan kendini.

Şimdiye değin senden zorla alınan ya da çalınan, boşa akıp giden zamanına sarıl, iyi kullan onu.

Durum, emin ol, sana yazdığım gibi: Kimi zamanımız bizden zorla alınıyor, kimisi sinsice çalınıyor, kimisi de boşuna akıp gidiyor.

Umursamadığımız için uğradığımız kayıp da, en yüz kızartıcı olanı.

Dikkat edersen, hayatımızın en büyük bölümü kötü iş yapmakla, büyük bir bölümü hiçbir iş yapmamakla, bütün yaşamımız da yapmamız gerekenden başkasını yapmakla geçiyor.

Zamana değer veren, günün değerini bilen, her gün biraz daha ölmekte olduğunu anlayan bir kimse gösterebilir misin bana? 

Yanıldığımız bir nokta var: Sanıyoruz ki ölüm önümüzdedir; oysa ölümün büyük bir kısmı şimdiden geçip gitmiştir.

Hayatımızın geride kalan kısmını ölüm eline geçirmiş.

O halde, bana yazdığın  gibi davran Lucilius’um, sarıl bütün saatlerine: Bugününe el koyarsan, daha az bağlı kalacaksın yarına.

Böyledir bu iş: Yaşamak ertelendi mi, hızla akar geçer.

Her şey yabancıdır bize.

Lucilius, bizim olan bir tek şey var zaman.

Doğa, yalnız bunu, bir tek bu kaçıcı ve kaygan şeyi vermiş bize; ama onu da her isteyen alıyor bizden.

İnsanlar öyle akılsız ki bir kimseden küçücük, değersiz, yerine konabilir bir şey aldılar mı, kendilerinin borçlu sırasına konmalarına göz yumuyorlar da, minnettar olunsa bile, karşılığı verilemeyecek tek şeyi, yani zamanı alan insan, hiç bir şekilde borçlu saymıyor kendini.

Belki “bana böyle öğütler verdiğin halde, kendin nasıl davranıyorsun?” diye soracaksın.

Açık yüreklilikle söyleyeyim: Refah içinde, ama dikkatli yaşayan bir insan gibiyim; harcadığımın hesabını iyi tutuyorum.

Hiçbir şey yitirmediğimi söyleyemem, ama ne yitirdiğimi, niçin ve nasıl yitirdiğimi söyleyeyim, fakirliğimin nedenlerini bildireyim sana.

Ama benim başıma gelen, kendi suçu olmadan yoksulluğa düşen bir çoklarının da başına gelmiştir.

Herkes affeder ama kimse yardım etmez.

Nasıl bir şey bu dersen; çok az şeyi kalan kimse, bu pek azla yetinirse, bence fakir değildir de ondan.

İyisi mi sende malını kötü gün için sakla, hem de zamanında başla bu işe.

Çünkü atalarımızın dediği gibi, “Dibi göründü mü küpün, neye yarar tutumun?” Dipte kalan da hem çok azdır hem de en kötüsüdür. Sağlıcakla kal.”

Stoa felsefesine ilgiliniz varsa Seneca’nın bu mektuplarını Kemal Karadayı’nın sesinden Spotify’da yayınladığı Stoa Okumaları podcastinden dinleyebilirsiniz.

Tüm takipçilerimize  sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yeni yıl dileriz.

Sağlıcakla kalın…