Bilim insanları, uyku kalitesine bağlı olarak sağlığınızla ilişkilendirilen tahmini bir yaş olan uyku yaşının, yaşam süremizi tahmin edebileceğini söylüyor.
Örneğin, 55 yaşındaki düzinelerce kişinin uyku karakteristiklerini analiz edip ortalamasını alırsanız, o yaşta uykunun nasıl göründüğüne dair bir fikriniz olur. Örneğin, 55 yaşında olan ve gece boyunca iyi kalitede REM döngüleriyle mışıl mışıl uyuyan birinin uyku yaşı teorik olarak 45 olabilir.
Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde uyku tıbbı profesörü olan Emmanuel Mignot ve meslektaşları, npj Digital Medicine’da yayınlanan yeni bir çalışma için, her biri bir bireye odaklanan ve çene ve bacak hareketi, nefes alma ve kalp atışı gibi uyku özelliklerini bildiren yaklaşık 12.000 çalışmayı analiz etti. Amaçları, kişinin uyku yaşını belirleyen bir sistem geliştirmek ve makine öğrenimini kullanarak ölüm oranıyla en yakından bağlantılı uyku varyasyonlarını tespit etmekti.
Genel olarak konuşmak gerekirse, insanlar farklı yaşlarda farklı şekilde uyurlar ve uyku kalitesindeki değişiklikler yaşlanmanın ve kötü sağlığın ilk ve en iyi belgelenmiş işaretlerinden biridir. İyi haber: Uyku yaşı sabit değildir. Onu iyileştirme gücüne sahibiz.
Mignot burada uyku yaşının neden önemli olduğunu, nasıl hesaplandığını ve çalışmanın bulgularının sağlığımız hakkında ne anlama geldiğini anlatıyor:
Neden uyku yaşı çalışılmalı?
Uyuduğunuzda, duyusal girdilerden koparsınız – ideal olarak gürültülü dış dünya veya parlak ışıklar tarafından rahatsız edilmezsiniz. Uyku sırasında sadece beyin otomatik bir programdan geçmez, kalp atış hızı ve nefes alıp verme de değişir ve bunlardaki değişimler bir sağlık sorununun erken habercisi olabilir. Hayatımızın yaklaşık üçte birini uyuyarak geçiririz, bu nedenle genel refahımızın önemli bir bileşenidir.
Hemen hemen her rahatsızlıkta uykunun ilk bozulan şeylerden biri olduğu iyi bilinmektedir. Örneğin, Parkinson hastalarında diğer semptomlar ortaya çıkmadan yaklaşık beş veya 10 yıl önce, hastanın şiddetli bir şekilde rüyalar gördüğü, bağırdığı veya duvara yumruk attığı belirli bir uyku bozukluğu ortaya çıkar.
Araştırmadan elde edilen en önemli bulgu neydi?
Ana bulgumuz, uyku bölünmesinin – insanların gece boyunca hatırlamadan bir dakikadan daha kısa bir süre için birden fazla kez uyanması – ölüm oranının en güçlü belirleyicisi olduğuydu. Verilerde bir bağlantı görmemize rağmen, bunun ölüm oranına nasıl katkıda bulunduğu bilinmemektedir. Bu durum, uykusuzluk gibi uyku bozuklukları sırasında meydana gelen, kişinin uyandığını fark etmesinden farklıdır.
Uyku bölünmesinin sağlığa neden bu kadar zararlı olduğunu belirlemek, gelecekte üzerinde çalışmayı planladığımız bir konu.
Kendi uyku yaşımızı ölçebilir miyiz? Geliştirilebilir mi?
Yazılım, doktorlar ve araştırmacılar için mevcuttur, ancak ortalama bir insan muhtemelen bir bilgisayarda çalıştırmakta zorlanacaktır. Ne olursa olsun, belirleyici değildir. Muazzam bir değişkenlik söz konusudur. Kronolojik yaşınızdan daha ileri bir uyku yaşına sahip olsanız bile, bu ölüm riskinizin daha yüksek olacağı anlamına gelmez. İnsanları 90 yaşında sigara ve alkol içerken görürsünüz ve “Bu insan nasıl bu kadar uzun süre hayatta kalabiliyor?” diye merak edersiniz. Her zaman büyük bir doğal varyasyon vardır.
Düzenli saatlerde yatmak ve uyanmak uykunuzu iyileştirmenin anahtarıdır. Bu, fazla uyumamak ama tamamen dinlenmiş olmak anlamına gelir. Bu herkes için farklı bir miktardır ve genellikle aralıklar biraz değişir – örneğin, gece kuşu olmak ile erkenci olmak gibi.
Gün boyunca -tercihen dışarıdan gelen ışıkla- ışığa maruz kalmak, geceleri uyku ortamını karanlık tutmak, düzenli egzersiz yapmak ancak yatma vaktine çok yakın olmamak, yatma vakti civarında alkol ve kafein almamak ve gece ağır yemeklerden kaçınmak sağlıklı uykuya katkıda bulunur. Ve tabii ki herhangi bir uyku bozukluğunun tedavi edildiğinden emin olun.
Bu çalışmada uyku yaşını nasıl hesapladınız?
Uyku çalışması verilerini ve her bir kişinin yaşını bu programlara besleyerek uyku yaşını tahmin etmek için bir makine öğrenimi programı kullandık. Bu bize belirli bir yaşta ortalama bir uykunun neye benzediğini söylüyor. Algoritma verilerdeki kalıpları tanıyor ve bu bilgileri uyku yaşını tahmin etmek için kullanıyor. Algoritma oluşturulduktan sonra, onu ek uyku yaşları atamak için kullanabiliriz. Bazı insanlar için uyku yaşları kronolojik yaşlarından çok daha büyük görünür. İleri uyku yaşının bir sağlık sorununun göstergesi olduğu fikrine dayanarak, kronolojik yaşları ile uyku yaşları arasındaki farkı ölüm oranını tahmin etmek için kullanabiliriz. Ve gerçekten de, daha sonra ölen hastaların uykularına dayanarak, gerçek yaşlarına kıyasla uyku yaşları daha büyük olan kişilerin ölüm riskinin daha yüksek olduğunu bulduk. Diğer çalışmalardan, kötü uykunun uyku apnesi, nörodejenerasyon, obezite ve kronik ağrı gibi çeşitli durumlarda bulunduğunu biliyoruz. Kötü uykunun bu durumlara nasıl yol açtığı, şiddetlendirdiği veya bu durumlardan nasıl kaynaklandığı bilinmemektedir.
Araştırmanızla ilgili sonraki adımlar nelerdir?
Uyku çalışmalarını, hastalık ölüme dönüşmeden önce daha iyi tahmin ve tedavi etmek için kullanmayı umuyorum. Bu çalışma sadece 12.000 kişiyi kapsamaktadır. Gelecekte, ölüme neden olan kalp krizi, felç ve Alzheimer hastalığının gelecekte nasıl ortaya çıkacağını tahmin etmeye çalışacağız.
Harvard Üniversitesi’nden bilim insanlarıyla birlikte 250.000 uyku çalışması toplamak için çalışıyoruz. Bu büyük setteki verilerin çoğu 10 yıl önce toplandı ve daha iyi ölüm tahminleri yapmamızı sağladı.
Bir kişinin kalp krizi riskini tahmin etmek için uyku çalışmalarını kullanabileceğimizi ve daha sonra bu bilgiyi erken müdahalelere başlamak için kullanabileceğimizi hayal edebiliyor musunuz? Bu büyük bir olay olurdu.
Kaynak: https://www.futurity.org/sleep-age-mortality-2793842-2/
Orjinal Çalışma DOI: 10.1038/s41746-022-00630-9
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.