Koni Bulutsusu

Koni Bulutsusu’nun yeni görüntüsü Avrupa Güney Gözlemevi işbirliğinin 60. yılı kutlamaları çerçevesinde yayınlandı. (ESO)

Uzayın karanlığında yeterince derine baktığınızda, hayal gücünü harekete geçiren her türlü şekli bulacaksınız. Bakmaya devam ederseniz, Evrenimizin insan aklının hayal edebileceğinden çok daha garip ve harikulade olabileceğini çabucak öğreneceksiniz.

Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) tarafından yayınlanan yeni bir görüntü, kozmik ölçekte bunun sadece küçük bir anını yakaladı: 7 ışık yılı uzunluğundaki karanlık bir nebula, uzayın soğuk, siyah boşluğu üzerinde nöbet tutan devasa bir deniz feneri gibi görünüyor. Belki de yutacak gezegenler arayan bir devdir. Ya da gölgeler içinde gizlenmiş, göklerde dolaşan ölümün ta kendisidir.

Dünyaların yok edicisi olmaktan çok uzak olan bu karanlık, çok daha bereketli bir şeyi temsil ediyor.

Görmeye alışık olduğunuz, karmaşık bir renk dizisiyle ışıl ışıl parlayan diğer bulutsular gibi görünmeyebilir. Çünkü tüm nebulalar aynı değildir. Bazıları yakındaki yıldızların ışığını yansıtır. Bazıları, içlerindeki yıldızlar tarafından iyonize edilerek kendi ışıklarını yayarlar.

Koni Bulutsusu gibi bazıları ise karanlıktır ve görünür ışığı emen tozla kaplıdır. Sadece kızılötesi ve radyo gibi insan gözüyle görülemeyen dalga boylarındaki ışık nüfuz edebilir.

Bu tip opak bulutsular moleküler bulutlar olarak bilinir. Bunlar, bulunabilecek en ilginç nebulalardan bazılarını içerir: bebek yıldızların doğduğu yerler. Toz, termal enerjiyi uzaklaştıran ve bulutun soğumasına neden olan etkili bir kızılötesi ışık yayıcısıdır. Isının sağladığı dışa doğru basınç olmadan, yerçekimi toz ve gaz kümelerini bastırır ve onları bir araya getirmeye zorlar.

Bu yoğun kümeler yıldızların tohumlarını oluşturur; dönerek çevreleyen buluttan daha da fazla kütle çeker ve büyüyen protostara çekirdeğinde füzyonu başlatmak için gereken basıncı sağlar.

Belli bir kütleye ulaştığında yıldız, gökbilimcilerin geri besleme dediği şeyi üretir. Yıldızın manyetik alan çizgileri tarafından hızlandırılan plazma jetleri kutuplarından patlar ve yıldızın ultraviyole ışığı tarafından üretilen güçlü radyasyon basıncı. Her ikisi de yıldız rüzgarına katkıda bulunarak bebek yıldızdan maddeyi uzaklaştırır.

Koni Bulutsusu’na ikonik şeklini veren de budur. Mavi ve sıcak yanan (yeni görüntüde altın renginde görünse de) bebek yıldızlar, yaşamlarının geribildirimlerinin tozlu bulutsuyu patlattığı aşamasındadır. Benzer süreçler Kartal Nebulası’ndaki ünlü Yaratılış Sütunları yapılarını da ortaya çıkarmıştır.

Kızılötesi ışık bu yoğun bulutlara nüfuz edebildiğinden, James Webb Uzay Teleskobu gibi Evreni kızılötesi ışıkta görebilen araçlar, burada gerçekleşen yıldız oluşum süreçlerinin ayrıntılarını ortaya çıkarmak için çok değerlidir.

Ancak VLT’ninki gibi görünür ışık görüntüleri, diğer dalga boylarında kaybolan ayrıntıları gösterir. Ancak tüm spektrumu inceleyerek bu esrarengiz, büyüleyici yapılarda rol oynayan her şey hakkında kapsamlı bir anlayış elde edebiliriz.

Yeni görüntünün duvar kağıdı boyutundaki versiyonlarını ESO web sitesinden indirebilirsiniz.

Kaynak: https://www.sciencealert.com/this-stunning-dark-nebula-looks-like-a-cosmic-sentinel-watching-the-stars