Beklentilerin Yönetimi

Başarı ve mutluluğun en önemli anahtarı, beklentilerimizi doğru belirlemek ve bizden beklenenleri iyi yönetebilmek olduğunu düşünüyorum.

Çoğu zaman sadece iyi bir şey yapmak yeterli olmaz. Gerçek şu ki, iyi genellikle özneldir ve herkese göre değişiklik gösterebilir. Yaptığınız her ne ise gerçekten iyi olarak algılanması için, beklentileri proaktif olarak daha etkili bir şekilde yönetmeniz gerekmektedir. Hem kendiniz hem de başkaları için beklentileri ne kadar iyi yönetirseniz, sürprizleri o kadar azaltabilir ve yaşamınızı hem kendiniz hem de çevreniz için daha mutlu kılarsınız.

“Öfke her zaman hayal kırıklığına uğramış beklentilerden gelir.” – Elliott Larson

Beklentileri Yönetmek

Mutlu ve başarılı bir yaşam için beklentileri yönetme sanatını iyi icra etmelisiniz. Elbette mutluluk ve başarı için tek etken değildir ancak oldukça önemlidir. Yazı için okuma ve araştırma yaparken şöyle bir formül buldum.

Beklentiler= (Deneyim+Yetenek+Hayaller) X (Vaadedilenler)

Mutluluk= Gerçekler / Beklentiler

Konu insan olunca formüller genelde çalışmaz. Ancak beklentileri oluşturan etkenleri göstermesi açısından bu formülü beğendim.

Peki yazıldığı kadar kolay mı beklentileri yönetmek?

Öncelikle kimlerin beklentisini yöneteceğimize bir bakalım:

Çocukluğumuz ve gençliğimizde (aslında yaşamımızın her aşamasında) annemizin, babamızın beklentilerini yönetmemiz lazım değil mi?

Bize canlarından çok seven ailemizin beklentileri; sağlıklı, mutlu, kendi ayakları üzerinde durabilen, ailesine, çevresine faydalı birer birey olarak yetişmemizdir. İyi okullarda eğitim almamızı, iyi meslekler edinmemizi isterler.

Eğitim süreci boyunca öğretmenlerimizin beklentileri; en az ailemiz kadar bizi düşünen, koruyan kollayan öğretmenlerimiz, bizim hayatta başarılı olmamız için verdikleri eğitimi almamızı, içselleştirmemizi ve hayatımızda kullanmamızı beklerler.

Hayatımızın her döneminde arkadaşlarımız, dostlarımızın beklentileri; Zor zamanlarında yanlarında olmamızı, sevinçleri olduğu kadar acılarını da paylaşmamızı beklerler.

Hayatımızın aşkı ile tanışır evleniriz. Eşimizin beklentileri; Mutlu, huzurlu ve başarılı bir yaşam için eşinizin beklentilerini yönetebilmek oldukça önemlidir. Anlaşılmak, paylaşmak, saygı, ekonomik sorumlulukları yerine getirmek, erkekler için romantik olma, eşiniz size söylemeden istediklerin öngörebilme, sürprizler yapmak,… liste çok uzundur ancak çok önemlidir dikkat edin 🙂

Anne yada baba oluruz. Çocuklarımızın beklentileri; anlaşılmak, özgürlük, istediklerini istedikleri anda elde etmek,…

İş hayatına atılırız. Takım arkadaşlarımızın, yöneticilerimizin, iş verenimizin beklentileri,

Kariyerimizde ilerler yönetici yada iş veren oluruz, çalışanlarımızın beklentileri,

Bir hizmet yada ürün satıyorsanız müşterilerinizin beklentileri,

Beklentileri nasıl yöneteceğiz

Görüldüğü gibi hayatımızın her aşamasında onlarca hatta bazılarımız için yüzlerce farklı ilişki ve iletişim içerisinde olduğumuz insan vardır. Beklentileri yönetebilmek için en kritik konu açık ve sürekli iletişimdir.

Açık İletişim

Öncelikle ilişkide olduğunuz insanı her yönüyle tanımaya çalışın. Onu ne mutlu eder, hedefleri nedir? Nasıl bir kişiliği var, detaycı mıdır? Sonuç odaklı mıdır? Çabuk mu demotive olur, enerjisi her daim yüksek midir?

Aynı şekilde kendinizi iyi anlatmalısınız. Hedeflerinizi paylaşmalısınız. Bu hedeflere birlikte ulaşabilmek için beklentilerinizi net bir şekilde ifade etmelisiniz.

İş yaşamından örnek vermem gerekirse; Özellikle iş görüşmelerinde tarif edilen iş tanımı ile çalışanın işe başladıktan sonra karşılaştıkları arasındaki farklılıklar büyük bir hayal kırıklığı oluşturmakta ve çalışanın daha işe başladığında motivasyonunu olumsuz etkilemektedir. Burada da detaylı iş tanımının rol ve sorumluluklar dahil yazılı bir şekilde bulunması ve fiili icrada bu yazılanlara uyumlu olması oldukça önemlidir.

İletişimin sürekliliği ve kalitesi önemlidir. İlişkide olduğunuz aynı projede yer alan bir takım arkadaşıysa sürekli iletişim kurmak, sizden beklenenlerle ilgili sürekli bilgi paylaşmak, proje kapsamında olası değişiklikleri anında proje üyelerine iletmek, hem sizden beklenenleri hem de sizin karşınızdan beklediklerinizi net bir şekilde ifade etmeniz sayesinde sonuçların öngörülebilir olmasını sağlamış olursunuz. Ve bu öngörülebilirlik sonuçta başarısızlık da olsa hayal kırıklığı yaratmayacaktır. Eğer bir başarı gelirse de bunu hep birlikte sahiplenerek güçlü bir takım oluşmasına katkı sağlamış olursunuz.

Açık, şeffaf, kaliteli ve sürekli bir iletişimin olduğu her ortam karşılıklı beklentilerin oluşturulması, anlaşılması ve yönetilebilmesi için asgari şarttır. İster anne-baba olun ister çalışan yada yönetici olun bence temel kural budur.

Yaşamımın 50 yılı geride kaldı. Bunun 25 yılı iş hayatında çok büyük kurumlarda ekip çalışanı, ekip yöneticisi olarak genelde 7×24 kritik  BT operasyonlarını yönetmekle geçti. Yöneticilik dönemimde seksen üzerinde çalışanımızın olduğu gruplarda çok büyük kurumlara kesintisiz hizmet sunmaya çalıştık. Teknoloji özünde hatayı barındırır ve işimiz bu hataların oluşmasını engellemek, oluşursa da hızlıca gidermek üzerinedir. Altın kural da aynı hatanın tekrar oluşmasına izin vermemektir.

İşte bunu ancak yetenekli ve motivasyonu yüksek ekip çalışanları ile gerçekleştirebilirsiniz. Yeteneği bulmak yada geliştirmek nispeten kolay olsa da ekip çalışanlarının motivasyonunu sürekli yüksek tutmak işin en zor kısmı oldu benim için. 2008 yılında Anadolu Bilişim Hizmetleri’nde yoğun çalıştığım dönemde not defterime şöyle not almıştım.

“Hayatta başarılı olmak içi beklentileri iyi yönetmek gerek!”

Bu notun üzerine bu yazıyı yazmak istedim. Buna “hayatta mutlu olmak için beklentilerinizi düşük tutun” şeklinde bir ekleme yapıp, Buda’nın bir sözü ile yazımı bitirmek istiyorum.

“Beklentilerimiz olmasa, herşeye sahip oluruz”. 

Bektaş Özkan

Not: Yazıyı yazarken yaptığım araştırmalarda güzel bulduğum iki video linkini bırakıyorum. İlki modern dünyanın sunduğu zengin seçeneklerin beklentimizi yükseltmesi üzerine, ikincisi de kaçırma korkusu üzerine.